Makat siğilleri anal bölgenin en sık görülen deri hastalıklarından biridir. Bulaşıcı bir hastalık olan makat siğilinin görülme sıklığı son yıllarda artmaktadır. Bu siğiller dışkılamada zorlanma, ağrı ve ve kanamaya yol açabilir. Kişinin psikolojisini bozar ve cinsel hayatını olumsuz etkiler. Kişisel sağlığın yanı sıra aile ve toplum sağlığı bakımından da önemli bir hastalıktır. Tedavisiz kalır ve ilerlerse kanama, enfeksiyon ve kanser gibi önemli komplikasyonlara sebep olabilir. Diğer yandan ortak banyo ve tuvalet kullanımı yoluyla aile bireylerine de bulaşma ihtimali vardır. Erken teşhis konulursa makat siğili daha kolay ve kısa zamanda tedavi edilir.
Makat Siğili (Anal Siğil) Nedir?
Makat siğili, yaklaşık 200 kadar çeşidi bulunan HPV’nin (Human Papilloma Virüsünün) makat ve makat çevresine yerleşimi sonucu oluşan bulaşıcı bir deri hastalığıdır.
Deride çok çeşitli biçim, büyüklük, renk ve sayıda olabilen kabarıklıklarla kendini belli eder. ‘Kondilom’ denilen bu kabarıklıklar zamanla biriken, çoğalan, birleşen ve büyüyen tarzda karşımıza çıktığından hastalığa ‘birikici kondilomlar’ anlamına gelen ‘Kondiloma Akuminata’ adı da verilmektedir.
Bu belirtiler ilk kez ve sadece makat ve çevresinde görülebildiği gibi penis, vajina, pubis (tıraş bölgesi) ve perine (genital-makat arası bölge) gibi komşu deri bölgelerinden de buraya sıçrayabilir.
Makat siğili en sık gençlerde ve erişkinlerde görülür. Ancak daha nadir olarak 18 yaş altı ve 60 yaş üzerinde de görülebilir.
Makat Siğili Nasıl Bulaşır?
Makat siğili deride sıyrık ve çatlak gibi HPV virüsünün deriye girişini kolaylaştıran faktörlerin varlığında aşağıdaki yollarla bulaşabilir;
- Cinsel ilişki
- Çeşitli cinsel fantezi objelerinin ortak kullanımı
- Ortak çamaşır, havlu kullanımı
- Ortak kullanılan havuz, banyo, hamam ve kaplıcalar
- Umumi tuvaletler
- Kumsal, göl, dere, deniz gibi doğal ortamlar
Oluşumunu Kolaylaştıran Sebepler Nelerdir?
Aşağıdaki faktörlerin mevcudiyeti makat siğili görülme ihtimalini arttırır;
- Çok sık cinsel ilişki
- Sık partner değişimi
- Homoseksüel ilişki
- Cinsel fantezi objelerinin ortak kullanımı
- Sigara içimi
- Alkol ve madde bağımlılıkları
- Bağışıklık sistemini baskılayan hastalıklar
- Bağışıklığı baskılayan (immun süpresif) ilaçların kullanımı
- Yetersiz ve düzensiz uyku
- Yetersiz ve düzensiz beslenme
- Hazır ve katkılı gıdalarla beslenme
- Sürekli ve uzun süre aşırı stres
Cinsel Temastan Ne Kadar Sonra Oluşur?
Bu süre kişinin bağışıklık sisteminin gücüne ve zaman içinde bağışıklık sistemindeki dalgalanmalara göre değişen şekilde çok farklı olabilir.
HPV virüsünün bulaşması ile siğil belirtilerinin ortaya çıkması arasında birkaç haftadan birkaç aya hatta birkaç yıla uzayabilen çok farklı zamanların geçmesi gerekebilir. Bu yüzden hastaların HPV virüsünü kimden ve ne zaman kaptıklarını tespit etmek genellikle mümkün olmaz.
Makat Siğili Belirtileri Nelerdir?
HPV virüsü makat bölgesine yerleştikten ve kuluçka süresini tamamladıktan sonra deride kabartılar oluşturmaya başlar. Bu kabartılara ‘kondilom’ adı verilir.
Kondilomların özellikleri aşağıdaki gibidir;
Renkleri;
- Deri rengi
- Pembe
- Kırmızı
- Açık kahverengi
- Koyu kahverengi
- Sarı
- Bej
- Gri
- Siyaha yakın
Büyüklükleri: 1 mm’den portakal büyüklüğüne kadar çok çeşitli boyutlarda olabilir.
Sayıları: Genellikle birkaç tane ile 50 arasındadır. Bazen yüzlercesi oluşabilir.
Biçimleri (Şekilleri):
- Nokta şeklinde
- İpliksi çıkıntılı
- Yuvarlak
- Oval
- Düzensiz şekilli
- Mercimek benzeri
- Nohut benzeri
- Böğürtlen benzeri
- Horoz ibiği benzeri
- Ceviz benzeri
- Küçük karnabahar benzeri
- Çok sayıda içi dolu kabarcıkların (papülün) birleşmesiyle oluşan büyük plaklar halinde
Kıvamı: Genellikle yumuşaktır. Bazen deriden daha sert kıvamda olabilir.
Kokusu: Erken dönemde belirtiler kokusuzdur. İlerleyen dönemde sayıları çoğalıp büyüklükleri arttıkça çürük et kokusu benzeri hoş olmayan bir koku yayabilir. Bu durum cinsel partneri ile ilişkisini imkânsız hale getirebilir. Aşırı kilolularda daha çok görülür.
Sübjektif (kişiye göre değişen) Belirti: Belirtilerin az ve küçük olduğu erken dönemde hiçbir sübjektif belirti vermeyebilir. Ancak hastalık ilerledikçe kaşıntı, yanma ve ağrı gibi belirtiler oluşur. Özellikle ilerlemiş safhada dışkılama sırasında ağrı çok eziyet verici olabilir.
Kanama Yapar mı?
Özellikle hastalığın ilerleyen evrelerinde kabızlık çeken hastada dışkılama sırasında kanama oluşabilir.
Siğil Diğer Deri Bölgelerine Bulaşır mı?
Makat siğili tedavi edilmez ve ilerlerse komşu bölgelere HPV bulaşarak yayılır. Bu bölgeler şunlardır;
- Perine (anüs-genital bölge arası)
- Anüs kanalı yoluyla kalın bağırsak
- Vajina
- Penis
- Kasık
- Testis torbası (Skrotum)
- Oturak bölgesi (Gluteus)
- Üst bacak
- Tıraş bölgesi (Pubis)
- Göbek altı bölgesi
Tedavisi uzun süre ihmal edilirse el, yüz ve ayak gibi uzak deri bölgelerine de HPV bulaşabilir.
Sadece Homoseksüellerde mi Görülür?
Makat siğili homoseksüellere özel bir hastalık değildir. Heteroseksüellerde de çok sık görülen bir deri hastalığıdır. Genellikle genç ve erişkinlerde ve her iki cinste görülür.
Makat Siğili Hangi Hastalıklarla Karıştırılabilir?
Tecrübeli bir dermatoloji hekimi makat siğili tanısını rahatlıkla koyabilir. Ancak nadiren bazı hastalıklarla karıştırılabilir. Bunlar aşağıda belirtilmiştir;
- Et beni
- Molluskum Kontagiozum
- Kıl kökü iltihabı (Folikülit)
- Milia-Milium
- Hemanjiom
- Liken (liken Ruber Planus)
- Frengi (Sifiliz)
Makat Siğilleri Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Makat siğilleri tedavi edilmezse aşağıdaki durumlar oluşabilir;
Ağrılı Dışkılama: Özellikle belirtiler büyüdüğünde her dışkılamada şiddetli ağrı olur.
Dışkılama Sırasında Kanama: Dışkılarken belirtiler büyüdükçe artan şekilde kanama oluşur.
Mikrobien Egzama (İkincil Egzama): Hastalığı oluşturan HPV’ye karşı vücudun oluşturduğu bir tür aşırı duyarlılık reaksiyonudur.
Kötü Koku: Siğiller büyüdükçe sürtünme, buharlaşamayan ter ve derideki mikropların etkisiyle hoş olmayan bir koku meydana gelir. Kötü koku oluşumuna aşırı kilolu hastalarda daha fazla rastlanır.
İkincil (Sekonder) Enfeksiyon: Makat siğillerinin çatlaklarından içeri giren bakteriler sebebiyle oluşur. Çıban (fronkül) benzeri ağrı, kızarıklık ve şişlik yapar. Derideki yüzeysel lenf damarlarına bakteri bulaşırsa Yılancık Hastalığı (Erizipel) oluşabilir. İkincil enfeksiyon varlığında siğil tedavisine başlamadan önce bu enfeksiyon tedavi edilmelidir.
Kanserleşme: Uzun süre tedavisiz kalıp ilerleyen vakalarda maalesef nadir de olsa kanserleşme (Skuamöz Hücreli Karsinom) oluşabilmektedir.
Ülserleşme: Siğil kabarıklıklarının (kondilomların) üzerinde açık yaraların oluşmasıdır.
Makat Siğili İçin Hangi Bölüme Gidilmedir?
Hastaların %99’u gibi çok büyük bir kısmında belirtiler makat, makat çevresi ve oturak bölgesinde yer alır. Bunların tamamının tedavisi dermatoloji hekimince yapılmaktadır. Bu yüzden gidilecek bölüm cildiye (dermatoloji) branşıdır.
Ancak çok küçük de olsa %1 kadar hasta bölümünde tedavi ihmal edilip belirtiler çok ilerlediği için kabartılar (kondilomlar) anüsten rektuma ulaşır ve son bağırsak bölümü de enfekte olur. Bu hastaların bağırsak lezyonlarının tedavisi genel cerrahi hekimleri tarafından genel anestezi altında ve ameliyathanede gerçekleştirilmektedir.
Tanısı Nasıl Konur?
Tanı için genellikle laboratuvar araştırmasına gerek yoktur. Tecrübeli bir dermatoloji hekimi sadece klinik muayene ile makat siğilinin tanısını rahatça koyabilir.
Makat Siğili Tedavisi Nasıldır?
Makat siğillerinin tedavisinde bir yandan derideki belirtiler yok edilirken diğer yandan yeni siğil çıkışını engelleyen önlemler alınmalı ve hastalar düzenli olarak takip edilmelidir.
Makat siğili tedavisinde aşağıdaki yöntemler uygulanmaktadır;
Dıştan Uygulanan İlaçlar: Bu ilaçların tamamı çok sınırlı kullanım alanına sahiptir. Yeni ve az sayıdaki lezyonda dikkatli şekilde ve kısa süre için denenebilir. Aşırı doz uygulamalarında deri yanıkları ve ülserler oluşabilir.
Cerrahi Tedavi: Çok sınırlı bir kullanımı söz konusu olabilir. Çok ilerlemiş ve mandalina benzeri büyük tümöral lezyonlarda ya da bağırsağa ulaşan kondilomlarda düşünülebilir.
Elektrokoter: Eskiden daha çok kullanılırdı. Artık daha ileri tedavi yöntemleri geliştiğinden pek kullanılmamaktadır.
Kriyoterapi: Makat siğilinde kriyoterapi kullanılabilmektedir. Ancak sonuçları estetik ve tercih edilir bulmuyorum. Diğer yandan tedavi dozu doğru uygulanmazsa kondilomlar geçecek yerde daha da artabilir.
Ablatif Lazer Tedavisi: Küçük ve az sayıdaki lezyonda uygulanabilir. Kullanımı sınırlıdır.
Radyofrekans Tedavisi: Tecrübeli bir dermatoloji hekimi tarafından uygulandığında en etkili ve estetik sonuçlar elde edilebilen yöntemdir. İyileşme hızı bakımından da en iyisidir.
Evde Yara Bakımı
Makat siğilleri temizlendikten sonra dermatoloji hekimi evde uygulamak üzere antiseptik losyon ve kremler reçete eder. Bunların uygulama şekli hastaya öğretilir ve iyileşene kadar yara bakımı devam eder.
Düzenli Hasta Takibi
İlk tedavi yapıldıktan sonra hasta düzenli aralıklarla takibe çağrılır. Hastaların bağışıklık sisteminin gücüne göre değişen miktarda çoğu hastada yeni lezyon çıkışı beklenir. Bu yüzden önceleri takip aralıkları daha sık olmalıdır. Lezyon çıkışı azaldıkça takip aralığı uzatılabilir. Yeni siğil çıkışı durana kadar hasta takibi devam ettirilmelidir.
Hastalara Tavsiyeler
Makat siğili olan hastalarda nüksleri engellemek için aşağıdaki tavsiyelerde bulunulur;
- Sigara ve alkol içilmemeli
- Sağlıklı gıdalarla dengeli beslenilmeli
- Düzenli uyku uyunmalı
- Mümkün olduğunca aşırı stresli bir yaşamdan uzak durulmalı
- Sık cinsel ilişkiden sakınılmalı
- Ortak havlu, çamaşır vb. kullanılmamalı
Makat Siğili Tekrarlar mı?
Makat siğili birçok sebeple tekrarlayabilir. Bu yüzden yeni siğil çıkmadığına emin olana kadar hastanın düzenli takip edilmesi gerekir. Tekrarlama sebepleri olarak aşağıdakiler sayılabilir;
- Sigara içmek
- Alkol kullanmak
- Yanlış beslenmek
- Düzensiz ve yetersiz uyku uyumak
- Bağışıklık sistemin yetersizliği
- Bağışıklığı baskılayan ilaçların kullanımı
- Aşırı stresli bir yaşam
- Sıkı ya da sentetik iç çamaşırları giymek
- Sık cinsel ilişkiye girmek
- Sık partner değiştirmek
- HPV mikrobunun bir şekilde yeniden bulaşması
Özetlemek gerekirse, cinsel yolla bulaşan hastalıklar içerisinde çok sık görülen makat siğili sadece hastanın psikolojisini ve cinsel yaşantısını olumsuz yönde etkilemekle kalmaz, eşini ya da partnerini de etkiler. Ayrıca banyo ve tuvalet vasıtasıyla aile bireylerine de HPV virüsü buluşabilir. Kendi kendine geçme ihtimali yok denecek kadar az olan makat siğili erken tedavi edilmezse komşu ya da uzak deri bölgelerine sıçrayabilir, büyüyüp çoğalabilir ve tedavisi daha da zorlaşır. Ancak belirtiler görülür görülmez bir dermatoloji hekimine gidilir, doğru seçilen tedavi yöntemi uygulanır ve sıkı bir hasta takibi yapılır ise makat siğili iz bırakmadan tedavi edilebilir.
